ZİMMET SUÇU NEDİR ?

KAMU GÖREVLİLERİNİN ZİMMET SUÇU ; Zimmet suç tipiyle korunması amaçlanan yararlardan birincisi,kamuya ait değerlerin hukuka aykırı olarak kullanımının engellenmesi ,bunların dürüst bir şekilde idaresinin ve kullanımının sağlanmasıdır. Böylece devletin mali menfaatleri korunmaktadır. Korunan diğer hukuksal menfaat ise kamu görevlilerin doğruluğu ve dürüstlüğü ,bunların devlete sahip olmaları gereken bağlılık ve bunlara duyulması gereken güven duygusudur.

ZİMMET SUÇUNUN  KONUSU NEDİR ? 

Zimmet ,Arapça bir sözcük olup anlamı kendisine emanet edilen bir para veya malı kendi malı gibi harcamaktır.

Zimmet suçunun maddi konusu “taşınır veya taşınmaz mal”dır. Bu malların zilyetliğinin kamu görevlisine devredilmiş olması veya kamu görevlisinin bu mallar üzerinde koruma ve gözetim yükümlülüğünün olması gerekir. Bu malın devlete, herhangi bir kamu kurumuna ya da herhangi bir kişiye ait olması arasında fark bulunmamaktadır.Zimmet suçunun madde metninde kamu görevlisinin bu mallar üzerinde görevinin gerekleriyle bağdaşmayan bir surette tasarrufta bulunması, bu malları kendisinin veya başkasının zimmetine geçirmesi suç olarak tanınmıştır. Burada hırsızlıkla zimmeti birbirinden ayıran fark da ortaya çıkmaktadır. Zimmette esasen malın zilyedi olduğu halde ,hırsızlıkta fail malın zilyetliğini fiili işlemekle elde etmektedir.

Burada mal tabirinden anlaşılan taşınır ve taşınmaz olabilen ve ekonomik bir değeri olan bütün şeylerdir. Örneğin zilyetliğine verilen veya koruma ve gözetim yükümlülüğü olduğu para veya değerli evrakları veya diğer taşınır ile taşınmaz hakları kendi veya başkasının mülkiyetine geçiren veya tescil(mülkiyet ve diğer ayni haklar) eden kamu görevlisi zimmet suçunu işlemiş olur.

ZİMMET SUÇUNUN FAİLİ VE MAĞDURU KİMDİR ? 

Zimmet Suçunun faili:Zimmet suçunun  oluşabilmesi için faili kamu görevlisidir. Kamu görevlisi tabirinden ; kamusal faaliyetin yürütülmesine atama veya seçilme yoluyla ya da herhangi bir surette sürekli, süreli veya geçici olarak katılan kişi anlaşılır.

Mevzuatımızda Zimmet suçunun  oluşabilmesi için kamu görevlisi olmayan bazı kimselerin de bu suçtan dolayı yargılanabilecekleri belirtilmiştir. örneğin serbest muhasebeci, mali müşavir ve yeminli mali müşavir de bu suçun faili olabilecektir.

Ayrıca belirtmek gerekir ki 5411 sayılı bankacılık kanunun 160. Maddesinde bankacılarla ilgili özel bir zimmet suçu düzenlenmiştir. bunlar da bu Zimmet suçunun  oluşabilmesi için suçun faili olabilmektedirler.

Zimmet Suçunun mağduru: Zimmet suçunun mağduru toplumu oluşturan herkestir.Zimmet suçunun  oluşabilmesi için bir bireyin olaması gerekmektedir.

ZİMMET SUÇUNUN MADDİ UNSURU:

Zimmet suçunun maddi unsuru kamu görevlisinin zilyetli kendisine devredilmiş olan veya koruma ve gözetimiyle sorumlu olduğu malı, kendisinin veya başkasının mülkiyetine geçirmesi,mal edinmesidir.

• Zilyetliğin görev dolaysıyla devredilmiş olması: zimmet suçunun oluşabilmesi için , suçun konusu olan malın zilyetliğinin kamu görevlisi olan faile görevi nedeniyle devredilmiş olması veya o mal üzerinde failin koruma ve gözetim yükümlülüğünün bulunması gerekir

Zilyet:medeni kanuna göre zilyetlik bir şey üzerinde fiili hakimiyet sahibi olmaktır. Taşınmaz üzerindeki irtifak haklarında ve taşınmaz yüklerinde hakkın fiilen kullanılması zilyetlik sayılır.

Zimmet konusu malın kamu görevlisine , görevi nedeniyle devredilmiş bulunması gerekir. Malın kamu görevlisine resmen teslim edilmiş olması önemli değildir. Zimmet suçunun  oluşabilmesi için Bu nedenle failin tasarrufta etkili olması, yani hukuken zilyet olması yeterlidir. Eğer suçun konusu olan mal görev dolaysıyla değil de kamu görevlisine duyulan güvenden dolayı verilmişse ,görevle malın zilyetliğinin devri arasında nedensellik bağı bulunmayacağından eylem zimmet suçunu değil, unsurları bulunduğu takdirde güveni kötüye kullanama suçunu oluşturur.

• Kamu görevlisinin malın koruma ve gözetimiyle yükümlü olması: zimmet suçunun işlenebilmesi için bir malın zilyetliğinin kamu görevlisine devredilmiş olması şart değildir. Kamu görevlisinin bu mal üzerinde koruma ve gözetim yükümlülüğünün bulunması halinde de zimmet suçu oluşur. Ancak koruma ve gözetim yükümlülüğünün yine görev dolaysıyla olması gerekir. Koruma ve gözetim yükümlülüğü, zilyetliğin devredilmemiş olmasına karşın kamu görevlisinin o malın muhafazasıyla ilgili görevlendirilmiş olması ve malın zarar görmesinden sorumluluğu anlamına gelmektedir.
• Zimmete geçirme: zimmet suçunun oluşabilmesi için söz konusu malın zimmete geçirilmiş olması gerekmektedir. zimmete geçirme söz konusu mal üzerinde malikmiiiş gibi tasarrufta bulunmayı ifade eder. Bu tasarruflar söz konusu şeyin mal edinilmesi, amacı dışında kullanılması, tüketilmesi şeklinde olabileceği gibi bir başkasına satılması, verilmesi şeklinde de olabilir.

ZİMMET SUÇUNUN MANEVİ UNSURU:

Zimmet suçu doğrudan kastla işlenebileceği gibi olası kastla da işlenebilir. Zimmet suçunun oluşabilmesi için ,failin suç konusu malın görevi nedeniyle zilyetliği kendisine verilmiş olduğunu veya koruma ve gözetimle yükümlü olduğu bir mal olduğunu, bu malın ekonomik bir değerinin olduğunu, suç konusu mal üzerinde görevinin gerekleriyle bağdaşmayan bir surette tasarrufta bulunduğunu,nitelikli zimmet açısından zimmetin açığa çıkmaması için hileli davranışlarda bulunduğunu bilmesi yeterlidir. Ayrıca Zimmet suçunun  oluşabilmesi için haksız çıkar sağlama şeklinde özel bir kast aranmaz.

ZİMMET SUÇUNUN CEZANIN ARTTIRILMASINI GEREKTİREN NİTELİKLİ HALLER NELERDİR?

Maddenin ikinci fıkrasına göre suçun zimmetin açığa çıkmamasını sağlamaya yönelik hileli davranışlarla işlenmesi halinde, verilecek cezanın yarı oranında arttırılacağı öngörülmüştür.

Hile, objektif olarak hataya düşürücü ve başkasının tasavvuru üzerinde etki yaratan her türlü davranıştır. Burada fail, gerçekte söz konusu olmayan bir durumu mevcut göstermek veya gerçekleşmiş bir olayı olduğundan başka türlü göstermek suretiyle, söz hareket veya herhangi bir vasıtayla kasten yanıltma ve aldatmaya yönelik davranış sergilemektedir. Yapılan hilenin aldatıcı nitelikte olması ve zimmetin ortaya çıkmamasını sağlamaya elverişli olması gerekir.zimmet suçunda herhangi bir kimsenin aldatılmasına gerek yoktur. önemli olan hileyle suçun delillerinin gizlenmesine yönelik bir davranıştır.

ZİMMET SUÇUNUN DAHA AZ CEZA VERİLMESİNİ GEREKTİREN HALLER NELERDİR?

• Kullanma zimmeti: Maddenin üçüncü fıkrasında ,kullanma zimmetine yer verilmiştir. Buna göre zimmet suçunun, malın geçici bir süre kullanılmasından sonra iade edilmek üzere işlenmesi halinde verilecek ceza yarı oranına kadar indirilebilir. Failin malı ,kullandıktan sonra iade etmiş olması gerekmektedir. Ancak, iade durumunun zimmet fiilinin haber alınmasından önce olması gerekir.
• Malın değerinin azlığı:suç konusu malın değerinin az olması durumunda da zimmet suçu oluşur. Ancak bu durumda 249. Maddeye göre zimmet suçundan dolayı verilecek ceza üçte birden yarıya kadar indirilir. Değerin azlığını her somut olayda hakim kendisi takdir edecektir.

ZİMMET SUÇUNDA ETKİN PİŞMANLIK HALİ NELERDİR  ?

Zimmet suçunun etkin pişmanlık hali kanunun 248. Maddesinde düzenlenmiştir. buna göre zimmet suçundan dolayı soruşturma başlamadan önce ,durumu soruşturmaya yetkili makamlara haber vererek, zimmete geçirilen malın aynen iade edilmesi veya uğranılan zararın tamamen tazmin edilmesi halinde verilecek cezanın üçte ikisi indirilir.

Zimmet suçunun  oluşabilmesi Etkin pişmanlığın soruşturma başladıktan sonra ancak kamu davası açılmadan önce gösterilmesi de mümkündür. Bu halde, zimmetine geçirilen malı aynen iade veya uğranılan zararı tamamen tazmin eden kişiye verilecek cezanın yarısı indirilir. Ancak bunun için aynen iade veya tazminin gönüllü olması gerekir. Etkin pişmanlığın ilk hüküm verilmesinden önce gerçekleşmesi halinde ise verilecek cezanın üçte biri indirilir.

ZİMMET SUÇUNDA GÖREVLİ MAHKEME NERESİDİR?

Zimmet suçu ağır ceza mahkemesinde görülür.